Predrag Svilar: Medijska konstrukcija Zapadnog Balkana

Opis

Na koji način započeti pisanje rada o “Zapadnom Balkanu” predstavlja tešku odluku. Da li svu slojevitost geneze i samog postojanja takvog određenja ovog dela Evrope u kojem živimo započeti istorijskim i(li) političkim i(li) geografskim utemeljenjima, povodima, razlozima i činjenicama? Da li ukazivati na geo-političke, kulturološke, konotativno-simboličke ili medijske aspekte konstrukcije regionalnog identiteta, regiona koji tokom svoje istorije nikada na taj način nije bio prepoznat i određen? Da li započeti raspravom o tome da li je postojanje diskurzivnog Zapadnog Balkana „korak ka“ ili „korak od“ pune integracije društava obuhvaćenih tom odrednicom u kulturološki i politički ujedinjenu Evropu u nastanku, kao i da li je to pomak ka prepoznavanju njihovih kultura kao konstitutivnog dela evropske kulturne baštine? Međutim, ova knjiga biće započeta sa dva pitanja, koja se nalaze sakrivena iza svih ovih “velikih“, a koja će odrediti kontekst analize. Dakle – da li je postojanje Zapadnog Balkana „metabalkanizacija“ Balkana? Ne više balkanizacija i balkanizam kao referentni okviri „proučavanja“ procesa, društva, pojava na Balkanu, već balkanizacija samog ontologiziranog pojma Balkan. I, drugo, na koji način su stvoreni epistemološki sedimenti pojmova Balkan, balkanizam, balkanizacija, to jest, da li su oni proizvod imanentnosti Balkana, kao geopolitičkog i kulturološkog apsolutnog entiteta ili su proizvod diskurzivne konstrukcije imaginarnog Balkana, koji ostavlja realne društvene posledice? Ako su proizvod diskurzivne konstrukcije, koje društvene sile poseduju moć da imenuju, definišu i oblikuju subjektivitet regionalnih identiteta? Na šta ukazuje činjenica da ne postoje kao realni društveni faktumi Severni, Istočni i Južni Balkan, već isključivo Zapadni Balkan i (celokupni) Balkan? Da li tako mapirani Subjekat, Zapadni Balkan, poseduje Sopstvo i izvan zapadnog balkanističkog diskursa, to jest, da li poseduje dovoljno identitetske homogenosti i distinktivnosti da se prepozna kao realno egzistirajući regionalni entitet i izvan okvira tog diskursa. Da li njegovom određenju nedostaje sopstveno samoprepoznavanje, koje bi ga diferenciralo od drugih regionalnih određenja na osnovu inherentnih karakteristika pa, samim tim, da li se može zaključiti da njegova distinktivnost proističe iz percepcije konstruisane van njegovih okvira? U skladu sa tim pitanjima, nameće se još jedno – da li se, onda, nastankom “Zapadnog Balkana” pokazuje da je balkanizacija, kao „ozloglašeni“ pojam rastakanja, nametnut Balkanu, kada samu entitetsku celovitost podneblja „optuženog“ da je iznedrio balkanizaciju, balkanizuje upravo isti onaj diskurs kojim je Balkan zadobio to pežorativno određenje?