Marsel Mos: Ogled o daru

Opis

U ovoj knjizi autor iznosi ideju o kojoj je verovatno dugo razmišljao. Ne može se osporiti da je ideja izuzetno originalna. Uvideli smo kako se ona sučeljava sa našim ustaljenim mišljenjem o darivanju. Knjiga započinje opisom severno-američkih potlača, kao ekstremnog oblika institucije koja postoji u svim delovima sveta. Potlač je primer jednog zaokruženog sistema darivanja. Ukoliko ne čitate pažljivo, promaći će vam poenta. Pretočeno u reči, ovaj običaj podrazumeva da svaki dar podleže sistemu reciprociteta u kojem su čast onog ko daje i onog ko prima povezane. To je celovit sistem u kojem se svaki segment, bilo da je deo društvenog statusa, duhovnog polja ili materijalnog posedovanja, odražava na svakog pripadnika zajednice. Ovaj sistem je veoma jednostavan; već samo pravilo da svaki dar mora da se uzvrati na neki poseban način osigurava neprestani ciklus razmenjivanja u okviru jedne generacije i među različitim generacijama. U nekim slučajevima uzvraćeni dar je iste vrednosti kao i primljeni dar i na taj način održava stabilan statusni sistem; u drugim slučajevima uzvraćeni dar mora biti vredniji od primljenog dara, čime se podstiče takmičenje časti. Čitavo društvo se može opisati putem kataloga razmenjivanja koji daje skicu obaveze među članovima. Ogled o daru je veliki poduhvat u pozitivističkom istraživanju, etnologiji i sociologiji. Mos je prvi predstavio ovaj sistem kroz svoj rad. On ga je odveo do etnografije Severne Amerike. Ono što je izuzetno kod potlača među Haidima i Tlingitima sa severozapadne obale je ekstemno rivalstvo koje proizilazi iz pravila da je uvek neophodno uzvratiti darom veće vrednosti od primljenog dara.

Meri Daglas